Doktor Üç; “Geçen yıl dünyada kurulan santrallerin yaklaşık yüzde 90’ı yenilenebilir enerji santrallerinden oluştu”
Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Güç ve İklim Merkezi (IICEC), “Sürdürülebilir Bir Gelecek İçin Yenilenebilir Enerji Fırsatları” başlıklı web seminerinde yenilenebilir enerji alanındaki fırsatları ele aldı. Web seminerinde; Katılımcılar, yenilenebilir enerji büyüme, gelişme ve fırsat alanlarına ilişkin değerlendirmelerini geniş ölçekli bir sürdürülebilirlik perspektifinden paylaştılar.
IICEC Koordinatörü Dr. Mehmet Doğan Üçok, küresel ısınmada belirlenen ortalama sıcaklığın 1,5 dereceyi geçmesinin dünyadaki tüm istikrarı değiştireceğini belirterek, “Şu anda yenilenebilir enerji konusunda önemli adımlar atılıyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın rakamlarına göre geçen yıl dünyada kurulan elektrik santrallerinin yaklaşık %60’ını güneş enerjisi santralleri, %30’a yakınını da rüzgar santralleri oluşturdu. Yani neredeyse tamamı yenilenebilir enerji. Bu adımlara rağmen, 2030 yılına kadar dünyadaki emisyonları yarı yarıya azaltmak hala çok zor görünüyor.
Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Güç ve İklim Merkezi-IICEC tarafından düzenlenen “Sürdürülebilir Bir Gelecek için Yenilenebilir Enerji Fırsatları” başlıklı webinar 3 Mayıs Çarşamba günü gerçekleştirildi. Güç bölümünün başrol oyuncularının konuşmacı olarak yer aldığı webinar kapsamında düzenlenen panelde; Büyük ölçekte sürdürülebilirlik perspektifinden yenilenebilir enerjide büyüme, gelişme ve fırsat alanları ile Türkiye’nin bu alandaki konumuna ilişkin değerlendirmeler paylaşıldı.
“Ortalama sıcaklık artışı 1,5 dereceyi geçerse dünyadaki tüm dengeler değişir”
Panelin açılış konuşmasını yapan IICEC Koordinatörü Dr. Mehmet Doğan Üçok Küresel ısınmada gelinen noktaya dikkat çekilerek, “Ortalama sıcaklık artışı 1,5 derecenin üzerine çıkarsa dünyadaki tüm istikrar değişecek. IPCC’nin raporları, insan kaynaklı iklimsel ısınmanın 1850’lerin ortalarında ve 2000’lerde benzeri görülmemiş bir düzeye ulaştığını ortaya koyuyor. Ancak iklim değişikliğinin aşırı iklim olaylarını da beraberinde getirdiği bilimsel bir gerçektir. Bu bağlamda küresel sıcaklık artışının 1,5 derece ile sonlandırılması hedefi, iklim güvenliği açısından son derece kritik bir eşiktir. Bu amaçla Uluslararası Enerji Kurumu, 2050 yılı net sıfır raporunda; Küresel enerji sisteminin 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşması için kapsamlı bir yol haritası ortaya koydu. Emisyonları net sıfıra indirmek için; yenilenebilir enerji, güç verimliliği, elektrifikasyon, hidrojen ve hidrojen bazlı yakıtlar, biyoenerji ve karbon yakalama, depolama ana başlıklar olarak ortaya kondu. Stanford Üniversitesi’nin yapay zeka temelli modellemesine göre dünya 2030’lu yıllarda 1.5 dereceyi görecek.
İklim krizi noktasında yaşananlara rağmen dünyada güzel gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın rakamlarına göre geçen yıl dünyada kurulan elektrik santrallerinin yaklaşık %60’ını güneş enerjisi santralleri, %30’a yakınını da rüzgar santralleri oluşturdu. Neredeyse tamamı yenilenebilir enerji. Yine mevcut rakamlara rağmen 2030 yılına kadar dünya emisyonlarını yarıya indirmek zor görünüyor.
Açılış konuşmasının ardından Güçte Dijitalleşme (EDİDER) Başkanı Elif Şelalesi Single Moderatörlüğünü yaptığı panelde; Enerjisa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçol, ING Kümesi Yenilenebilir Enerji ve Elektrik Dünya Lideri Diederick Van Den Berg, Türkiye Rüzgar Enerjisi Derneği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı ibrahim erden, Jeotermal Enerji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kindapve TÜSİAD Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Nursen Numanoğlu ; Yenilenebilir enerji ve Türkiye’nin bu alandaki çalışmaları hakkında değerlendirmelerde bulundu:
“Enerji sektörü son yıllarda büyük bir değişim, dönüşüm ve kriz yaşıyor”
Enerjide Dijitalleşme Derneği (EDİDER) Lideri Elif Fallmez Tek:
“Enerji kolu olarak son yıllarda büyük bir değişim, dönüşüm ve kriz ortamından geçiyoruz. Bu dönüşümün ilk tetikleyicisi iklim değişikliği oldu. İklim değişikliğinin tetiklediği güç dönüşümünden bahsederken bir de COVID pandemisi ile karşı karşıya kaldık. Ancak arz-talep dengesizlikleri ve ardından tedarik zinciri sorunlarının getirdiği büyük bir belirsizlik döneminden geçtik. Ardından bu kez Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği ve en çok Avrupa’yı etkileyen büyük bir arz güvenliği krizi ortaya çıktı. Bu süreçte yeni dengelerin kurulduğuna tanık oluyoruz, bildiklerimiz var, henüz bilmediklerimiz var ve bunları tahmin etmeye çalışıyoruz.
Bu olaylara Türkiye açısından bakarsak bir yandan risk unsurları varken diğer yandan da yeni fırsatların ortaya çıktığını gözlemliyoruz. Gelişmekte olan risklerin yönetiminde ve ayrıca fırsatları daha iyi anlamak ve yakalamak için bazı analitik içgörüler geliştirmek son derece değerlidir. IICEC tarafından hazırlanan Türkiye Enerji Tahminleri, son dönemde Türkiye’nin yenilenebilir enerji görünümü alanında öncü çalışmalardan biri haline geldi. Bu iş; Yenilenebilir enerji ve ilgili teknolojiler, saf enerji dönüşümü, rekabetçi ve teknoloji odaklı endüstriyel gelişme alanlarında Türkiye’nin enerji güvenliği için çok boyutlu fırsatlar sunan; Yüksek büyüme potansiyelinden yararlanmak için insan kaynaklarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere paydaşlara 7 somut teklif sunuyor.”
“Enerji sektöründe yetişmiş insan gücüne ve daha fazla kadın çalışana ihtiyaç var”
Enerjisa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl:
“Geçen yıl, 2030’da Türkiye’nin rüzgar ve güneş hedefinin ne olduğunu tam olarak bilmiyorduk. Hem ulusal enerji planı hem de IICEC çalışması en azından bir şeyleri somutlaştırdı. Ama amacınız ne olursa olsun, onu gerçekleştirecek olan kişidir. Türkiye’nin ve dünyanın 2030, 2040, 2050 yenilenebilir veya sıfır karbonlu hedefleri nedeniyle en temel ihtiyaç insandır. Şu anda hem Türkiye’de hem de diğer coğrafyalarda bunun eksikliğini ve sıkıntısını görebiliyoruz. Yetişmiş insan gücüne ihtiyacımız var.
Ayrıca şubenin en büyük sıkıntılarından biri de kadın çalışan sayısı. Enerjisa üretimi olarak 1.000 megavatlık bir yatırım altındayız. Önümüzdeki 3 yılda bunları hayata geçirmek istiyoruz. O gezideki tek hayalimiz 1.000 megavatlık bir santral daha işletmeye almak değil, santrallerimizin en az birkaç yöneticisi, kadın mühendisleri, kadın teknisyenleri olması ve bir enerjiye girdiğinizde tüm kadroyu kadın olarak görmek. bitki.”
“Enerji geçişinin daha başında olduğumuzu dünya olarak kabul etmemiz gerekiyor”
Diederick Van Den Berg, Küresel Yenilenebilir Güç ve Elektrik Başkanı, ING Kümesi:
“Uluslararası bir banka olarak 40’tan fazla ülkede varız ve bu ağ üzerinden birçok tarafla görüşüyoruz. Özellikle yenilenebilir enerji bağlamında, pazarlar ve gelişmeler hakkında çok fazla istihbarat alıyoruz. İlk defa bazı sektör liderlerinin güçlü ekonomik rüzgarlardan bahsettiğini ve bazı faaliyetlerin yavaşlamaya başladığını gördüğümü söyleyebilirim. Küresel olarak, bazı veriler büyük veri sağlayıcıları tarafından paylaşılır. Bu bağlamda özellikle Çin ve Hindistan’da net bir yavaşlama var gibi görünüyor.
Temiz enerjiye yapılan yatırımlar muhtemelen geçmişe göre biraz daha az avantajlı olsa da, örneğin büyük rüzgar türbini üreticileri özellikle bir veya iki yıldır zemin kaybediyor. belirsizlikler; Yatırımlarda yavaşlamalara, gecikmelere ve hatta yatırım kararlarının tamamen iptaline neden olabiliyor. Özellikle birçok ülkede projeler için bekleme ve izin süreleri uzuyor. Yenilenebilir enerjide de bazı kesintiler görüyoruz. Bunun pazardan pazara değişmesi alışılmış bir durumdur. Ancak tüm bunlar yenilenebilir enerji açısından bizim için pek de iç açıcı bir tablo oluşturmuyor. Ben bir iyimserim ve saf gücün destekçisiyim. Bu çok gerçek ve finans çevrelerinden bu sürecin hızlandırılması yönünde talepler var. Şu anda hükümetler tarafından belirlenen iddialı hedeflere ulaşmak iddia ettiğimizden biraz daha uzun sürebilir. Dünya olarak bu saf güç geçişinin daha başında olduğumuzu kabul etmemiz gerekiyor. Bu piyasada; Yatırımcılar, bankalar, insanlar nihayetinde 10-20 megavatlık projeler yapacak iradeye sahip değiller. Çok uzun sürüyor, çok maliyetli, bu yüzden daha çok portföy geliştirmeye odaklanıyorlar.”
“Türkiye olarak rüzgar türbinlerinde yüzde 50’den fazla yerlilik sağlayabilen bir ülkeyiz”
Türkiye Rüzgar Enerjisi Derneği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erden:
“Türkiye’de rüzgarda yerlileşme son 15 yılda gerçekleşti. Bu sadece rüzgarda değil, hidroelektrikte, kısmen jeotermalde de oldu. Bu ülkenin 100 yıllık tarihinin son 60-70 yılı önemli sanayileşme atılımlarıyla geçti. Son 15 yılda bunun yansımalarını yenilenebilir enerjide de gördük. Burada rüzgar türbinlerinde yüzde 50’nin üzerinde yerlilik yakalayabilirken, YEKA türbinlerinde yüzde 65’i hedefleyebilecek durumdayız. Bu bir çıkarsa, bu faizin gelecekteki bağı değerlidir. Artık küreselleşmeden küreselleşmeye giden bu dünyada, hem Avrupa’nın hem de Amerika’nın sadece doğal gaz tedarikçisi partner transit güzergahı olduğumuzu söylemenin ötesinde, tedarikçi partner olma şansına sahibiz.
Uzak Doğu’da merkezileşen tedarik zinciri, Avrupa Birliği geneline yayılacak. Buradaki en önemli sanayi altyapısına sahip ülkelerden biriyiz. Sanayileşmiş altyapımızı hem kendi ihtiyaçlarımızın hem de Avrupa ve onun Avrupalı müttefiklerinin hizmetine sunarak kar elde etmeliyiz. Bugün rüzgar sektörü yılda 1,5 milyar dolar ihracat yapıyor. Bu önemli bir başarıdır. 50’den fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. Dolayısıyla bu dönüşümde potansiyelimizi harekete geçirmeliyiz. Önümüzde en az 20 bin megavat rüzgar ve 10 bin megavat güneşte sağlanacak kapasitelerin 2030 yılına kadar yeşil dönüşüm ihtiyacını karşılama ve bizi Avrupa’daki rekabette öne geçirme fırsatı yaratacağını öngörüyorum.”
“Türkiye’nin jeotermal potansiyeli beklentilerimizin çok üzerinde”
Jeotermal Enerji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap:
“Ülkemizin potansiyeline ve gücüne inanan bir girişimci grubuyuz. Dünyanın dönüşüm hedeflerini ve Türkiye’nin dönüşüm hedeflerini göz önünde bulundurduğumuzda hem rüzgar, hem güneş, hem de jeotermal bu potansiyeller gerçekten çok değerli. Jeotermal, diğer kaynaklara göre potansiyelini tam olarak anlatamayan kaynaklardan biridir. Rüzgar ve güneşten bahsetmeye başlamadan önce jeotermal hayatımızdaydı. Cumhuriyet döneminde bu kaynakların yoğun bir şekilde hem ısınma, hem sağlık hem de kaplıca amaçlı kullanıldığını görmekteyiz.
YEKDEM döneminde yapılan çalışmalar ve yatırımlarla bu potansiyelin çok üzerinde olduğumuzu gördük. Şu an için 1.700 megavatlık bir meclis gücüne ulaştık. Bu konseyle Avrupa’da 1., dünyada 4. seviyeye ulaştık. Jeotermal sadece elektrik alanında sahip olduğu yetki devri ile ön planda olmakla kalmayıp, yapılan bazı yatırımlarla da 5.020 megavat doğrudan kullanımı da söz konusudur. Bu doğrudan kullanımın çoğu şu anda kentsel ısıtma, sera ısıtması, turizm ve termal amaçlar için kullanılmaktadır. Termik santral gibi çalışma kabiliyetimiz var. Mevsimsellikten zarar görmüyoruz, gece-gündüz farkından hiçbir şekilde etkilenmiyoruz. Yaklaşık %85 kapasite ile çalışma imkanına sahibiz. Türkiye’nin jeotermal potansiyeli beklentilerimizin çok üzerinde. Sadece doğal jeotermal kaynaklara özünde bakacak olursak, MTA’nın son keşif ve kayıtlarına göre ülkemizin 62 bin megavatlık bir termik gücü var. Bu keşfedilmiş bir güçtür. Bunun şu anda 1.700 megavatını santral noktasında kullanırken, 5.020 megavatını doğrudan kullanıyoruz. Dolayısıyla önümüzde değerlendirebileceğimiz çok daha büyük bir potansiyel var.”
“Türkiye yeni teknoloji düzeninin önemli bir aktörü veya parçası olmalıdır”
TÜSİAD Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Nursen Numanoğlu:
“Elektrifikasyon bugün yükselişte. Elektrikli araçlarla ilgili çok önemli bir hedef var. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği, aslında en fazla finansmanı sağlayabilecek yegane alanlar. Finans kurumlarının da kendi sürdürülebilir portföylerini oluşturması gerekiyor. Tüm bunların bizi daha fazla yatırımı teşvik edebilecek bir yere götüreceğini düşünüyorum. Küreseldeki dinamik yapı çok fazla, tüm iç siyaseti de etkiliyor. Özellikle AB çok büyük bir ticaret hacmine sahip ve etkisi çok büyük. Son dönemde Avrupa Yeşil Anlaşması’nı ve oradaki kuralları tedarik zincirindeki tüm ülkelere yansıtmak ve onlardan da aynı şeyi beklemek adına bir dizi düzenleme ile çalışmalarını yürütüyor. Serbest ticaret anlaşmaları meselesi ya da o yolculuğu sınırdan karbon düzenleme mekanizması ya da onun uygulamaya koyacağı bazı düzenlemelerle yapmak zorundasınız. İşte karbon ayak izinin izlenmesine ilişkin bir yansıma. Bu karbon ayak izini izlemek, sadece o işletmenin kendi yapısında meydana gelen bir şey değil, tüm değer zincirine yansır. Avrupa’da tedarikçi olmasanız bile Avrupa’daki bir firmanın Türkiye’de tedarikçisi olmanız ve karbon ayak izinizin o firma tarafından AB kurumlarına gösterilmesi gerekmektedir. Aslında bunu AB’deki rekabet gücümüzü korumak ve daha da artırmak için bir fırsat olarak görüyoruz. Hem ülkede yeşil dönüşümün gerçekleşmesi hem de hızlı geçişin rekabet avantajı yaratacak şekilde yapılması açısından değerli olduğunu düşünüyoruz.
Bir diğer değerli unsur ise AB’nin değerli araçlarından biri olan global Gateway’dir. AB için değerli stratejik projeleri AB sınırları dışında gerçekleştirmek için oluşturulmuş bir finansman sistemidir. Global Gateway’in alanlarından biri stratejik paket güç dönüşüm teknolojileri olarak belirlendi. Türkiye için bu işbirliklerinin, teknoloji geliştirmenin ve tedarik zincirlerinde birlikte hareket etmenin tartışıldığı bir dönemdeyiz. Bu nedenle Türkiye’nin bu yeni teknoloji sisteminin değerli bir aktörü ya da modülü olması için çaba sarf etmesi gerekmektedir. “
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
